گفتگوها: با ناصر حريری

 – فكر مى‌كنيد انسان تا ابد در اين چنبره باقى مى‌ماند يا سرانجام روزى مى‌رسد كه اين زنجيرها را از دست و پايش بريزد؟ انسانى كه از دوره ماقبل غارنشينى به اين‌جا رسيده كه طرح فتح منظومه شمسى را مى‌ريزد …        – بله، انسان در تكنولوژى پيشرفت‌هاى حيرت‌انگيزى كرده است. البته تكنولوژى هيچ ربطى به گرفتارى‌هاى اجتماعى ندارد. با …

– از همه چيز صحبت كرديم جز نقد شعر … يك‌جا گفته‌ايد ما منتقد نداريم.        – فراموش كنيد. بايد آن گفته را اصلاح كنم. ما البته سابقه نقد هنرى نداشته‌ايم مثلاً نقد شعر، كه اگر داشتيم هم به درد نقد شعر امروز نمى‌آمد. در اين باب هم به تفصيل صحبت شد پس ديگر تكرارش بيهوده است. براى نقد شعر …

– به نظر شما شعر هنرى آزاد است يا ملتزم؟        – اصولاً هنر ملتزم نيست يعنى هيچ‌گاه التزام و تعهد نقشى در آفرينش هنرى بازى نمى‌كند. التزام امرى شخصى و فردى است. در موسيقى موزار هيچ تعهدى به چشم نمى‌خورد و مى‌توان گفت آثار او فقط موسيقى خالص است در حالى كه مثلاً باخ را مى‌شود متعهد به كليسا …

– فروغ مى‌گفت زندگى شاعر بايد مصداق كامل اشعارش باشد. – حرف تازه‌ئى نيست. لابد بارها صفت «واعظ غير متعظ» را شنيده‌ايد. كسى كه برخلاف آنچه مى‌گويد زندگى مى‌كند حقه‌باز و نابكار است. كسى كه با خودش روراست و صميمى نيست چه‌طور ممكن است با ديگران صميمى باشد؟ به عقيده من اين بحث به‌كلى زائد است. – سامرست موآم درباره …

– به عقيده شما ادبيات اروپائى در شعر امروز ما بيشتر تأثير گذاشته يا ادبيات قديم خودمان؟        – قطعاً منظورتان از ادبيات اروپائى، شعر آن ديارها است. اما با فرمايش شما كه مال خودمان را «ادبيات قديم» خوانديد كاملاً موافقم. برمى‌گردد به اوايل صحبت‌مان كه عرض كردم آنچه در فارسى شعر پنداشته مى‌شد غالباً ادبيات منظوم بود. برويم سر …