از دیر زمان در ادبیات ژاپنی دوگونه شعر هجایی بوده است، شعرهای بلند و شعرهای كوتاه كه واكا یا تانْكا خواندهمیشود. در آغاز عصر میلادی، شعرهای كوتاه را دو شاعر با هم میساختند، یكی ۵، ۷، ۵ هجا را و دیگری ۷، ۷ هجا را. بعدها در قرن چهاردهم میلادی از چهارده هجای آخری تانكا، «هایكوُ» به وجود آمد. در …
ادامهی مطلب »آثار احمد شاملو
اصطلاحات فنّی
هایكوُ،هایكوُ اصطلاحات فنّی فراوانی دارد كه تعریف و توضیح آنها دشوار است، چرا كه به روابط ظریف یا حالات پیچیدهی جان اشارهمیكند. از سوی دیگر، خود لغات از نظر معنا تغییر كرده و معنایی كه امروزه دارد متفاوت از معنای صد یا هزار سال پیش آنهاست.
پیش از این با اصطلاحاتی چون سابی، وابی ، و یووگِن آشناشده ایم. اینك چند اصطلاح مهم دیگر.
هایكوُ شعر ژاپنی
شعری از ایندست اگر برآنی كه بگویی،
نخست باید جانی از ایندست را در خور باشی؛
نقشی بدین گونه اگر بر آنی كه بنگاری،
نخست باید نقشی از اینگونه را اندر یابی. (*)
(*) ئیشّوو میوُرا و روُث فوُلر ساساكی، ذن كوان، ص ۱۱۸.
سوْگی
راهِ كوهستانی:
غازهای وحشی در ابرها
و آوازِ اردكهای كاكُلی در درهی تنگ.
[پنداری كوره راهِ كوهستانی این احساس را در آدمی بوجود میآورد كه در فاصلهیی یكسان از آسمان و زمین ایستاده است: نه زمینی زمینی است، و نه آسمانی آسمانی. یا در این نقطه میتواند پیوند مشهودی میان زمین و آسمان باشد. به سخن دیگر: این پیوند جاودانه است، گیرم برای درك آن میباید به نقطهیی در میان راه صعود كرد.]
سوْكان
سال به پایان میرسد. هیچكس چیزی به من نمیدهد امشب. در پایان سال، به خانهی خالی خود نگاه كرد و این هایكوُ را نوشت. بسا كه از سرما افسرده باشی، امّا خود را به آتش گرم مكن بودای برفین! [كودكان، به برف، تندیسی از بودا ساختهاند. بودا، فرزانگی است و برف، پاكی. تن عریان است و پوشش میطلبد، گرسنه است …
ادامهی مطلب »