گشت و گذاری در آثار شاملو

ندانستگی شاعر

چی‌یو شاعره‌ی كاگایی كه آرزو داشت در هنر هایكوُ به كمال برسد نزد استاد هایكوُی آن روزگار كه قضا را به آن شهر آمده ‌بود می‌رود. چی‌یو پیش از این در میان دوستانش به هایكوُسرای توانا شهره ‌بود امّا می‌خواست بداند هایكوُیی كه ساخته و پرداخته‌ی الهام شاعرانه است چگونه پدید می‌آید. استاد یك مضمون قراردادی، یعنی هوتوتوگیسوُ  كه همان …

ادامه‌ی مطلب »

زلالِ احساس و ایجاز

۱ تحوّل هایكوُ بیشتر كار باشوْ بود. باشوْ می‌خواست احساسش را از ذِن در نوعی شعرِ همراه با روح ووُشیه wu-shih یا بوُجی buji، یعنی «هیچ چیز خاصّ»، بیان ‌كند. می‌گفت: «برای سرودن هایكوُ كودكی خردسال شوید.» زیرا شعرهای باشوْ از همان عینیت الهام‌ یافته برخوردارند كه بیان كودك از اعجاب، و با همان احساسِ از جهان به ما بازمی‌گردند …

ادامه‌ی مطلب »

هایكوُ و شعر ذِن‏‌رین

ذِن‌‌‌‌‌رین‌‌‌‌كوُشوو  كتابی است گردآورده‌‌‌‌ی اِی‌‌‌‌چوْ . جُنگ یا مجموعه‌‌‌‌ی سخنان كوتاهی است كه از كتاب‌‌‌‌های گوناگون فراهم ‌‌‌‌آمده و دربردارنده‌‌‌‌ی نوشته‌‌‌‌هایی از ذِن، از سوترههای بودایی، از نوشته‌‌‌‌های كنفوسیوسی، مثل لیوُن یوُ یا سخنان  كُنفوسیوس، از آثار فیلسوفان دائوی، و از شعرهای شاعرانی چون توْئن‌‌‌‌می، توهو، ریتای‌‌‌‌هاكوُ، هاكوُراكوُتن، و دیگران. رهروان ژاپنی در دیرهای ذِن، هم در گذشته و هم …

ادامه‌ی مطلب »

رِن‏گا

از دیر زمان در ادبیات ژاپنی دوگونه شعر هجایی بوده‌‌ است، شعرهای بلند و شعرهای كوتاه كه واكا یا تانْ‌‌كا  خوانده‌‌می‌‌شود. در آغاز عصر میلادی، شعرهای كوتاه را دو شاعر با هم می‌‌ساختند، یكی ۵، ۷، ۵ هجا را و دیگری ۷، ۷ هجا را. بعدها در قرن چهاردهم میلادی از چهارده هجای آخری تان‌‌كا، «هایكوُ» به ‌‌وجود آمد. در …

ادامه‌ی مطلب »

اصطلاحات فنّی


هایكوُ،هایكوُ اصطلاحات فنّی فراوانی دارد كه تعریف و توضیح آن‌‌‌‌‌‌ها دشوار است، چرا كه به روابط ظریف یا حالات پیچیده‌‌‌‌‌‌ی جان اشاره‌‌‌‌‌‌می‌‌‌‌‌‌كند. از سوی دیگر، خود لغات از نظر معنا تغییر كرده و معنایی كه امروزه دارد متفاوت از معنای صد یا هزار سال پیش آن‌‌‌‌‌‌هاست.
پیش از این با اصطلاحاتی چون سابی، وابی ، و یووگِن  آشناشده ‌‌‌‌‌‌ایم. اینك چند اصطلاح مهم دیگر.

ادامه‌ی مطلب »

هایكوُ شعر ژاپنی

شعری از این‌‏دست اگر برآنی كه بگویی،
نخست باید جانی از این‌دست را در خور باشی؛
نقشی بدین‏ گونه اگر بر آنی كه بنگاری،
نخست باید نقشی از این‌گونه را اندر یابی. (*)


(*) ئیشّوو میوُرا و روُث فوُلر ساساكی، ذن كوان، ص ۱۱۸.

ادامه‌ی مطلب »

سوْگی

راهِ كوهستانی:
غازهای وحشی در ابرها
     و آوازِ اردك‌‌‌های كاكُلی در دره‌ی تنگ.

[پنداری كوره‌‌‌ راهِ كوهستانی این احساس را در آدمی بوجود می‌‌‌آورد كه در فاصله‌‌‌یی یكسان از آسمان و زمین ایستاده ‌‌‌است: نه زمینی زمینی است، و نه آسمانی آسمانی. یا در این نقطه می‌‌‌تواند پیوند مشهودی میان زمین و آسمان باشد. به سخن دیگر: این پیوند جاودانه ‌‌‌است، گیرم برای درك آن می‌‌‌باید به نقطه‌‌‌یی در میان راه صعود كرد.]

ادامه‌ی مطلب »