آثار: گفتگوها

گفت‌وگوی احمد شاملو و بهروژ آکره‌ئی

دقت!
پاسخ سؤال اول را تا جائی که در انتهای جمله علامت ‹‹‹  خورده
عوض کرده‌ام. از سطر ۶۵۷ تا ۷۴۸ جای ‌آن ‌گذاشته ‌خواهد شد.

□ آقای شاملو! دانستن این نکته که خودتان چه هنگامی حس ‌کردید شعرتان دچار تغییری بنیادی شده برای ما جالب است.

◼ از لحاظ زمانی به‌طور دقیق یک …

بخش اول مصاحبه

به نظر مي‌رسد پرسشي بوده در اين مورد که چرا «شاملو» حاضر به مصاحبه‌ي حضوري نشده و گويا در متن سوال قضاوتي شده بوده در مورد علت اين کار «شاملو».

پاسخ 1. ـ اين حرف‌ها تعبير و تفسير بى‌هوده است: من موجود تن‌درستى نيستم، به زحمت راه مى‌روم و گرفتارى‌ام تازه‌گى هم ندارد. به خلاف برداشت شما علت آرامى …

در دهه‌ی چهل تا پنجاه از نظر فرهنگی و ادبی آثاری به وجود آمده که در تاریخ ادبیات معاصر بی‌نظیر بوده است. حالا شما که شاعر، نویسنده و محقق پیشرو همه‌ی این سال‌ها بوده‌اید ممکن است وضع تولید هنری و ادبی آن موقع را با نمونه‌های ملموس این روزگار مقایسه کنید؟
– من در سوأل شما دست می‌برم و آن را به این شکل جواب می‌…

آقای شاملو، همه‏ی جوان‏هائی که ‏من ملاقات‏شان کردم از شما به‏ عنوان بزرگ‏ترين شاعر ايران تجليل ‏کردند. محبوبيت شما به خصوص درميان نسل جوان برای‏تان چه اهميتی دارد؟ آيا به‏نظر شما چه فرقی بين دنيای ذهنی‏ی جوانان امروز و دوره‏ی جوانی‏ خودتان هست؟

– کلماتی ‏هست ‏که ظاهرا از هر سو نگاه ‏کنيم زيباست: هم�…

  – شعر چيست و آن را چه‏گونه تعريف مى‏كنيد؟
    – يك‏بار كوشيدم با پر حرفى بسيار به همين سوآل شما جوابى بدهم ولى اين‏بار جوابم خيلى كوتاه است: «تعريف همه چيز محدود به زمان و مكان است.» – والسلام. چيزى را كه هر از چندى تعريف تازه&rl…

  – شما عملاً در ترجمه شعر تجربه فراوان داريد و قطعاً در اين مورد صاحب نظرياتى هستيد. ممكن است بگوئيد شعر چه‏طور بايد از صافى ذهن مترجم بگذرد و به زبان ديگر درآيد كه هم شعريت آن به گونه‏ئى كه در زبان اصلى است زخمى نشود و هم در زبان ميزبان بر تخت بنشيند؟
      …

– قافيه چه‏طور؟ قافيه را عَرَض نمى‏شماريد؟
       – خب، قافيه … ولى چه جور قافيه‏ئى؟ …
       بگذاريد ابتدا جمله‏ئى از آقاى محمد حقوقى را براى‏تان بخوانم. مى‏نويسد: «شا…

– به نظر شما شاعر را چه مى‏سازد؟ خوانندگان شعرش يا محيط تربيتش؟
       – ساده‏ترين جوابى كه مى‏توانم به اين سوآل كمى عجيب بدهم نمى‏دانم است. اما يك نويسنده متوسطالاحوال انگليسى حرف تفكرانگيزى زده است. مى‏گويد: «تو دوره بچ�…

 – بله ظاهراً چيزى به اسم دمكراسى را آزادانه در بازارهاى غرب به مشترى عرضه مى‏كنند كه گويا نوع امريكائيش مرغوب‏تر تلقى شده. پس بگذاريد چند مورد از تجربيات شخصى خودم را براى‏تان تعريف كنم:
       در شهر نيويورك محله‏يی هست موسوم به گرينيچ&rl…

 – فكر مى‏كنيد انسان تا ابد در اين چنبره باقى مى‏ماند يا سرانجام روزى مى‏رسد كه اين زنجيرها را از دست و پايش بريزد؟ انسانى كه از دوره ماقبل غارنشينى به اين‏جا رسيده كه طرح فتح منظومه شمسى را مى‏ريزد …
       – بله، انسان د…