آثار: هایکو، شعر ژاپنی

۱
دوست آمریكایی من كه سال‌ها در ایران زندگی كنجكاوانه‌‌‌‌‌یی‌‌‌‌‌كرده، با همه‌‌‌‌‌جور آدمی در آمیخته، فارسی را به ‌‌‌‌‌خوبی آموخته‌‌‌‌‌است و …

زلال ذِن در آبگینه‌ی هایکو
ذِن در جان شاعر
ندانستگیِ شاعر
زلال احساس و ایجاز
هایکو و شعر ذِن‌رین
رِن‌گا
اصطلاحات فنی

…

۱
در پیشگفتار جناب شاملو خواندیم كه «… در هایكوُ یا مطلقاً عنصر هوشی و عقلی وجود ندارد، یا بهرحال چنان با عنصر شهودی‌ـ شاعرانه درآمیخته است كه با هیچگونه تحلیل و تفسیری نمی‌توان از یكدیگر تفكیكشان كرد…». بی‌گمان خواهیدپرسید: پس خواننده چگونه می‌ت�…

ذِن شاعر چگونه ذِنی است؟ ذنِ جانِ هایكوُسرا به شكل حالاتی تجلی ‌می‌كند كه می‌توان آنها را زیر چند عنوان خلاصه كرد.
۱.  بی‌خویشی
نخستینِ این حالات، بی‌خویشی است كه به صورت‌های گوناگونی چون ناخودپرستی جلوه‌ می‌كند، و در بی‌خودانگی به كمال می‌ر…

چی‌یو شاعره‌ی كاگایی كه آرزو داشت در هنر هایكوُ به كمال برسد نزد استاد هایكوُی آن روزگار كه قضا را به آن شهر آمده ‌بود می‌رود. چی‌یو پیش از این در میان دوستانش به هایكوُسرای توانا شهره ‌بود امّا می‌خواست بداند هایكوُیی كه ساخته و پرداخته‌ی الهام شاعرانه است چگ�…

۱
تحوّل هایكوُ بیشتر كار باشوْ بود. باشوْ می‌خواست احساسش را از ذِن در نوعی شعرِ همراه با روح ووُشیه wu-shih یا بوُجی buji، یعنی «هیچ چیز خاصّ»، بیان ‌كند. می‌گفت: «برای سرودن هایكوُ كودكی خردسال شوید.» زیرا شعرهای باشوْ از همان عینیت الهام‌ یافته برخور…

ذِن‌‌‌‌‌رین‌‌‌‌كوُشوو  كتابی است گردآورده‌‌‌‌ی اِی‌‌‌‌چوْ . جُنگ یا مجموعه‌‌‌‌ی سخنان كوتاهی است كه از كتاب‌‌‌‌های گوناگون فراهم ‌‌‌‌آم…

از دیر زمان در ادبیات ژاپنی دوگونه شعر هجایی بوده‌‌ است، شعرهای بلند و شعرهای كوتاه كه واكا یا تانْ‌‌كا  خوانده‌‌می‌‌شود. در آغاز عصر میلادی، شعرهای كوتاه را دو شاعر با هم می‌‌ساختند، یكی ۵، ۷، ۵ هجا را و دیگری ۷، ۷ هجا را. بعدها در قرن چها�…

هایكوُ،هایكوُ اصطلاحات فنّی فراوانی دارد كه تعریف و توضیح آن‌‌‌‌‌‌ها دشوار است، چرا كه به روابط ظریف یا حالات پیچیده‌‌‌‌‌‌ی جان اشاره‌‌‌‌‌‌می‌‌‌‌‌‌كند. …

شعری از این‌‏دست اگر برآنی كه بگویی،
نخست باید جانی از این‌دست را در خور باشی؛
نقشی بدین‏ گونه اگر بر آنی كه بنگاری،
نخست باید نقشی از این‌گونه را اندر یابی. (*)

(*) ئیشّوو میوُرا و روُث فوُلر ساساكی، ذن كوان، ص ۱۱۸.
…