گفتگوها: با ناصر حريری

  – شعر چيست و آن را چه‏گونه تعريف مى‏كنيد؟
    – يك‏بار كوشيدم با پر حرفى بسيار به همين سوآل شما جوابى بدهم ولى اين‏بار جوابم خيلى كوتاه است: «تعريف همه چيز محدود به زمان و مكان است.» – والسلام. چيزى را كه هر از چندى تعريف تازه&rl…

  – شما عملاً در ترجمه شعر تجربه فراوان داريد و قطعاً در اين مورد صاحب نظرياتى هستيد. ممكن است بگوئيد شعر چه‏طور بايد از صافى ذهن مترجم بگذرد و به زبان ديگر درآيد كه هم شعريت آن به گونه‏ئى كه در زبان اصلى است زخمى نشود و هم در زبان ميزبان بر تخت بنشيند؟
      …

– قافيه چه‏طور؟ قافيه را عَرَض نمى‏شماريد؟
       – خب، قافيه … ولى چه جور قافيه‏ئى؟ …
       بگذاريد ابتدا جمله‏ئى از آقاى محمد حقوقى را براى‏تان بخوانم. مى‏نويسد: «شا…

– به نظر شما شاعر را چه مى‏سازد؟ خوانندگان شعرش يا محيط تربيتش؟
       – ساده‏ترين جوابى كه مى‏توانم به اين سوآل كمى عجيب بدهم نمى‏دانم است. اما يك نويسنده متوسطالاحوال انگليسى حرف تفكرانگيزى زده است. مى‏گويد: «تو دوره بچ�…

 – بله ظاهراً چيزى به اسم دمكراسى را آزادانه در بازارهاى غرب به مشترى عرضه مى‏كنند كه گويا نوع امريكائيش مرغوب‏تر تلقى شده. پس بگذاريد چند مورد از تجربيات شخصى خودم را براى‏تان تعريف كنم:
       در شهر نيويورك محله‏يی هست موسوم به گرينيچ&rl…

 – فكر مى‏كنيد انسان تا ابد در اين چنبره باقى مى‏ماند يا سرانجام روزى مى‏رسد كه اين زنجيرها را از دست و پايش بريزد؟ انسانى كه از دوره ماقبل غارنشينى به اين‏جا رسيده كه طرح فتح منظومه شمسى را مى‏ريزد …
       – بله، انسان د…

– از همه چيز صحبت كرديم جز نقد شعر … يك‏جا گفته‏ايد ما منتقد نداريم.
       – فراموش كنيد. بايد آن گفته را اصلاح كنم. ما البته سابقه نقد هنرى نداشته‏ايم مثلاً نقد شعر، كه اگر داشتيم هم به درد نقد شعر امروز نمى‏آمد. در اين باب هم به تف�…

– به نظر شما شعر هنرى آزاد است يا ملتزم؟
       – اصولاً هنر ملتزم نيست يعنى هيچ‏گاه التزام و تعهد نقشى در آفرينش هنرى بازى نمى‏كند. التزام امرى شخصى و فردى است. در موسيقى موزار هيچ تعهدى به چشم نمى‏خورد و مى‏توان گفت آثار او فقط موسيقى خا…

– فروغ مى‏گفت زندگى شاعر بايد مصداق كامل اشعارش باشد.
       – حرف تازه‏ئى نيست. لابد بارها صفت «واعظ غير متعظ» را شنيده‏ايد. كسى كه برخلاف آنچه مى‏گويد زندگى مى‏كند حقه‏باز و نابكار است. كسى كه با خودش روراست و …

– به عقيده شما ادبيات اروپائى در شعر امروز ما بيشتر تأثير گذاشته يا ادبيات قديم خودمان؟
       – قطعاً منظورتان از ادبيات اروپائى، شعر آن ديارها است. اما با فرمايش شما كه مال خودمان را «ادبيات قديم» خوانديد كاملاً موافقم. برمى‏گردد به …